Charles Munger is de rechterhand van Warren Buffett. Munger en Buffett hun investeringsmaatschappij Berkshire Hathaway is de grootste investeerder ter wereld en Munger en Buffett worden gezien als de slimste investeerders uit de geschiedenis. Ze zagen de kredietcrisis lang van tevoren komen. Ze roepen al jaren dat investment bankers onverantwoorde gekken zijn en ze lachten zich helemaal suf toen de crisis uit brak, omdat ze met hun kapitaalbuffer van 250 miljard alles voor een prikje konden kopen. Heinz Ketchup is de laatste in een illuster rijtje van bedrijven als IBM, The Coca-Cola Company, Procter & Gamble, Wells Fargo Bank, Tesco en American Express. Een aantal jaar terug besloot hij een groot deel van zijn opgebouwd vermogen (37 miljard dollar om precies te zijn) weg te geven aan de Bill Gates Foundation. Gewoon omdat het kan.
Wat fascinerend is aan Buffett en Munger, is dat ze zweren bij een beperkte set aan mentale modellen en regels bij het bepalen of een bedrijf interessant is of niet. Ze maken daarbij consequent keuzes die exact tegenovergesteld zijn aan de waan van de financiële markten. En telkens blijken ze gelijk te hebben. In een zeldzame lezing van Charles Munger geeft hij een fascinerende kijk in hoe hij en Buffett werken.
[blog-quote]ze zweren bij een beperkte set aan mentale modellen en regels bij het bepalen of een bedrijf interessant is of niet.[/blog-quote]Munger argumenteert dat je met een set aan 80-90 mentale modellen, eigenlijk 90% van de elementaire Wereldse Wijsheid kunt bevatten. Essentieel daarbij is dat je meerdere mentale modellen moet hebben. Het drama van de financiële crisis valt voor een stuk te begrijpen doordat de volledige financiële markt door 1 en dezelfde mentale model naar de wereld keek. Het probleem was niet zozeer het model. Het probleem was de enorme blinde vlek die ontstaat wanneer je er geen andere modellen naast legt.
Mentale modellen zijn eigenlijk niets meer dan tools in de gereedschapskist van de intelligente persoon, waarmee hij vraagstukken te lijf gaat.
Uit de wiskunde moet je alleen de permutaties en combinaties algebra van Pascal/Ferment kennen. Geef jezelf een paar uurtjes met deze video’s van The Kahn Academy en je hebt ze weer helemaal in de vingers.
Uit de wereld van engineering volstaat het om elementaire principes uit kwaliteitscontrole te begrijpen, zoals breekpunten, back-up systemen en “schaalvoordeel”. Of het notie van “kritieke massa”. als je snapt wat kritieke massa is, dan kan je behoorlijk accuraat inschatten wat de levensvatbaarheid van een onderneming is. Uit de biologie komt het concept “ecosysteem”, dat volgens Buffet ons een veel beter handvat geeft dan het begrip “economie”. Dit is wat de rijke industriëlen op het einde van de 19e eeuw te laat ontdekten. Ze beheersten de economie, maar zagen niet dat de arbeidersklasse zich begon te verzamelen en te verenigen omdat ze dit ecosysteem niet meer pikten. En dan wordt je op een dag wakker en als je geluk hebt, kan je nog net de lynchende meute ontvluchten.
Maar wat Munger en Buffett zo fascinerend maakt is dat ze helemaal geobsedeerd zijn door de 20-30 principes uit de gedragspsychologie, die Nobelprijswinnaar Daniel Kahneman in “Thinking fast and slow” uitgewerkt heeft. Munger en Buffett’s allersterkte wapen is dat ze de shortcuts, de biases, de automatische reflexen van de markt en van individuen kunnen lezen. Zij snappen als geen ander hoe social proof, groupthink, availibility heuristieken en andere mentale fouten ons denken en handelen grotendeels beïnvloeden. Geef jezelf een week. Lees naast Kahneman ook “predictably irrational” van Dan Ariely en “Influence” van Robert Cialdini en je hebt ze allemaal in de vingers.
==
Tom is medeoprichter van SUE Amsterdam en The Behavioural Design Academy. Hij schrijft regelmatig columns voor het Tijdschrift voor Marketing.
Geïnteresseerd in een samenwerking met SUE Amsterdam? Boek een vrijblijvend uurtje met SUE om kennis te maken met het team en een perspectief te krijgen op jouw uitdaging. Boek een uurtje met SUE.
Cover image by valuewalk
