De tijd is klaar voor vrouwelijk leiderschap, maar dan moet er wel 1 cruciaal ding veranderen. Vrouwen moeten in plaats van continu naar elkaar te kijken en te vergelijken, elkaar helpen. Zelfvertrouwen is het geheime recept voor succes en voor het ontmoeten van interessante, talentvolle, leuke andere vrouwen. Het is tijd voor een positieve vibe.
De afgelopen maanden waren misschien wel de meest leerzame maanden uit mijn carrière. De afgelopen maanden waren misschien ook wel de meest onzekere maanden. Nog nooit heb ik zoveel fundamentele en ingrijpende vragen gehad. Over mezelf, over mijn onderneming, over mijn omgeving, over mijn doelen, over het leven. Vragen die niet comfortabel geleidelijk kwamen binnen sijpelen als een natuurlijke evolutie, maar ineens was er totale disruptie op alle fronten. Schuddende fundamenten.
Wordt dit een stuk over mijn persoonlijke crisis? Nee. Wordt het een stuk over mindfulness of andere zelfhulpacties? Nee. Ben ik een feministe? Nee. Als ik mezelf zou moeten typeren dan zou feministe niet in mijn top 5 eigenschappen staan. Ik ben vooral een ondernemer. Neemt niet weg dat ik tot op de dag van vandaag dankbaar ben voor de verworvenheden die het feminisme voor mij heeft gerealiseerd. Maar ik werd eerder moe van de zoveelste discussie over het glazen plafond en over de oneerlijkheid waarom mannen nooit wordt gevraagd hoe ze werk en kinderen kunnen combineren dan dat het een drijfveer voor me was.
Tot ik vorige week bij een lezing van Marlies Dekkers was op MarieClaire@Work en zij mij op een heel nieuwe manier naar feminisme deed kijken, die precies op het juiste moment de puzzelstukken van mijn gebroken fundament op zijn plek lieten vallen. Kern van haar kijk is dat we ons als vrouwen moeten beseffen dat we in de derde feministische golf zitten. Wat we ons daarbij vooral moeten realiseren is dat wij als vrouwen ook grenzeloos succesvol kunnen zijn, maar dat we simpelweg nog niet zoveel vrouwelijke voorbeelden hebben van wie wij kunnen leren. Er zijn nog niet generaties moeders, tantes, dochters, nichten die hebben gedaan waar mannen al jaren ervaring mee hebben: succesvol carrière bouwen.
Het probleem van vrouwen zijn andere vrouwen
Wat ik zeer prettig vind is dat de derde feministische golf dus ook geen pleidooi is van vrouwen tegen mannen, maar het veel meer een feitelijke constatering is van de context waarin vrouwen vandaag de dag opereren. Een context waarin we als vrouwen nog wat meer kilometers moeten maken, simpelweg omdat wat later zijn begonnen naar de top te lopen. De derde feministische golf kan dus een heel positieve golf worden als tenminste vrouwen eens gaan afleren het elkaar zo ontzettend moeilijk te maken. Want een regelmatig terugkerend obstakel dat ik regelmatig tegenkom op werk is niet het glazen plafond, zijn niet mannen die dwarsliggen, maar zijn vrouwen die ontzettend lelijk gedrag naar elkaar vertonen.
Waarom is het toch dat er zoveel afgunst is tussen vrouwen onderling? Waarom moeten we altijd vergelijken en kunnen we elkaar geen succes gunnen? Waarom worden vrouwelijke leiders veel harder afgestraft door vrouwelijk personeel en wordt dat meteen persoonlijk? Waarom vinden vrouwen het stiekem lekker als het een andere vrouw ook even wat minder gaat?
Helaas ben ik niet de enige die dit herkent. Ik heb de afgelopen maanden met heel veel – succesvolle – vrouwen gesproken en het komt helaas vaak voor.
Onzekerheid is geen geldig excuus meer
Maar als we toch weten dat wij als vrouwen feitelijk minder in aantal zijn aan de top, feitelijk minder jaren ervaring hebben met topmanagement, feitelijk minder rolmodellen om ons heen hebben gehad dan wordt het toch hoog tijd dat we een knop omzetten en elkaar helpen? Zoals Madeleine Albright het heel treffend zei:
‘There is a special place in hell for women who don’t help other women.’
Ik zou willen dat de derde feministische golf dit als mantra gaat krijgen. Dat het een positieve golf wordt. Een golf waarin vrouwen elkaar helpen. Elkaar succes gunnen. En trots zijn op elkaar.
Wat is daarvoor nodig? Ik denk dat het eigenlijk begint bij een kernprincipe: zelfvertrouwen. Wat ik enorm kan bewonderen aan mannen is hun grenzeloos vermogen om niet aan zichzelf te twijfelen. Ook als iemand anders dat wel doet. Het raakt ze niet of in ieder geval veel minder. De meeste vrouwen maken zichzelf eerder kleiner dan groter. Ook ik heb daar last van. De meeste vrouwen twijfelen altijd wel aan iets en spreken dat ook uit. De meeste vrouwen kijken meer naar anderen dan naar zichzelf. Totale onzin. Een vriendin van mij – die ik het gebrek aan vrouwen-solidariteit dilemma voorlegde – herkende dit als enige helemaal niet. Na een tijdje nadenken zei ze mij: Weet je wat het is, al mijn vriendinnen zijn ergens ontzettend goed in. Dus ze hebben ook totaal niet de behoefte om afgunst te hebben. Sterker nog, ze vinden het juist zeer prettig als hun vriendinnen ook ergens goed in zijn. Of succes heeft. Zelfvertrouwen dus.
Ik vond het ergens goed in zijn een baanbrekend criterium, waardoor ik de afgelopen tijd een aantal geweldige vrouwen heb ontmoet. Allemaal succesvol op hun eigen manier. Dan komt natuurlijk de vraag der vragen. Maakt de succesfactor hun keiharde manwijven? Nee. Juist niet. Door zelfvertrouwen durven die vrouwen juist helemaal zichzelf te zijn. En vinden ze het fantastisch van elkaar als iemand er goed uitziet. Of mooie kleding heeft. En helpen ze elkaar als iemand een zwak moment heeft. Zelfvertrouwen gaat niet over emotieloos. Zelfvertrouwen gaat over jezelf zo goed voelen dat je anderen kunt helpen in plaats van hen iets te misgunnen. Zelfvertrouwen gaat vooral over positivisme. De betiteling manwijf of bitch komt rechtstreeks voort uit het negativisme waarmee we onszelf omringen. Het woord bitch is een woord dat vooral door vrouwen voor andere vrouwen wordt gebruikt.
Bitch don’t kill my vibe
Dus laten we stoppen mannen te bevechten of semi-mannen te worden. Maar laten we vooral stoppen zo destructief naar elkaar te zijn. Wij kunnen de generatie zijn die niet hoeft te vechten, maar kan bouwen. Die bezig kan zijn met kracht in plaats van zwakte. Wij kunnen zelf een hele grote verandering in gang zetten waardoor we als vanzelf omringd gaan worden door bijzondere vrouwen (en mannen). Waardoor we meer gaan leren als ooit tevoren, meer energie krijgen, lol gaan hebben terwijl we keiharde successen vieren.
Begin er vandaag mee. Verzamel vrouwen en vriendinnen om je heen die oprecht het beste met je voor hebben. Het criterium ergens heel goed in zijn, deed wonderen bij mij in het vinden van die vrouwen. Misschien moet het wel zo zijn dat je letterlijk uitspreekt naar elkaar dat je elkaar wil helpen. En als een vriendin of vrouwelijke collega iets bereikt, zeg dan zelf eens wat vaker dat je trots op haar bent. Maar zorg ook dat je de vrouwen of vriendinnen die jou liever zien vallen of zelfs gewoon niet trots op je kunnen zijn, resoluut uit je nabije omgeving verbant zodat ze je ook niet meer door hun lelijkheid kunnen raken. Het is hun zwakte en niet die van jou. Om onze Madeleine nog maar eens aan te halen:
Hate, emotionalism and frustration are not policies
Het is tijd voor een constructief beleid. Een beleid waarop we onbegrensd succes kunnen bouwen. Ik denk dat hierdoor wel eens een beweging van vrouwelijk leiderschap kan ontstaan die de maatschappij, bedrijven, merken en mensen juist vandaag de dag nodig hebben. Want we hebben als vrouwen nu eenmaal eigenschappen die mannen niet hebben en wel eens heel goed van pas kunnen komen in de complexe tijden van vandaag. Voer voor een volgend essay.
En daarom heel erg bedankt Eva, Map, Jacqueline, Helena, Mirelle, Afke, Anneke, Sandra en Marlies. Stuk voor stuk topvrouwen waar ik ontzettend trots op ben.
