Marketing, leiderschap, design? Alles is toegepaste psychologie. -

Ik ben klinisch psycholoog van opleiding. Toen ik zo’n 20 jaar geleden in het marketingvak stuitte, was ‘psycholoog’ iets wat je beter voor jezelf kon houden. Destijds kon ik veel beter op een feestje opbiechten dat ik een paar ramen in de rosse buurt had verhuurd dan toe te geven dat ik psychologie gestudeerd had. In die tijd werd psychologie gezien als ‘het zinkgat van de universiteit’. Maar er zijn dingen veranderd…

Toegepaste psychologie: tijden veranderen

Deze perceptie is de afgelopen 10-15 jaar grondig veranderd. De eerste aanleiding was de Nobelprijs voor de Herdenking voor Economische Wetenschappen voor het werk van Daniel Kahneman en Amos Tversky. Dit was de eerste keer dat de economie het belang van psychologie volledig erkende om beter te begrijpen hoe mensen beslissingen nemen op markten.

De tweede trigger was de astronomische overname van Silicon Valley van de wereld. Techbedrijven begrepen perfect dat psychologie de sleutel was tot wereldheerschappij. Ze ontdekten hoe ze psychologie konden gebruiken om mensen verslaafd te maken aan hun apps en services.

In de slipstream van Kahneman en Tversky’s Prize en hun bestseller “Thinking Fast and Slow“, werd gedragspsychologie op briljante wijze omgevormd tot gedragseconomie. Een vriend van mij, een professor aan een Nederlandse Management School, vertelde me dat sinds hij ‘psychologie’ in ‘gedragseconomie’ veranderde in zijn voorstellen voor onderzoeksbeurzen, hij elke beurs won waarvoor hij zich aanmeldde.

De onverzadigbare honger naar psychologie veroorzaakte een explosie van boeken die beloofden diepgaand inzicht te verschaffen in het omzetten van diep menselijk begrip in overtuigende producten en diensten.

Techbedrijven begrijpen heel goed dat gedragswetenschap het ultieme concurrentievoordeel is.

Leer zelf gedragspyschologie toepassen

We hebben een brochure gemaakt speciaal voor jouw om een indruk te krijgen wat je in de Behavioural Design Fundamentals Course kan leren. Dit is de cursus om gedragspsychologie te leren toepassen in de praktijk.

Download the brochure

Go ahead, there are no strings attached!

Toegepaste psychologie: kritieke sectoren gebruiken het niet

En toch, aan de andere kant, is het nog steeds schokkend om te zien hoeveel kritieke domeinen van de samenleving de memo over hoe het brein werkt nog steeds niet hebben gekregen. Als je erover nadenkt:

Of je nu werkt in marketing, beleidsvorming of productontwikkeling, alles wat je doet heeft de ambitie om de geest te beïnvloeden en gedrag te vormen. En daarom zijn al deze disciplines toegepaste psychologie.

De woningmarkt is daar een mooi voorbeeld van. Telkens als beleidsmakers een strategie ontwikkelen om de koopkracht van starters te stimuleren, wordt het probleem groter. Je hoeft geen kernfysicus te zijn om te begrijpen waarom: hoe meer biedkracht je in de handen van mensen geeft, in een markt van schaarste, hoe meer mensen hun bod verhogen en hoe sneller de prijzen zullen stijgen.

Een ander boeiend voorbeeld is een bepaald Covid-beleid hier in Nederland. Een week geleden deed de Nederlandse regering iets briljants. Ze lanceerden de campagne “Dansen met Janssen”. De campagne stelde een aanbod voor dat jongeren niet konden weigeren: als ze ingeënt zouden zijn met het Janssen-vaccin – waarvan je maar één prik nodig hebt – zouden ze dezelfde dag nog naar buiten kunnen met een geldig COVID-paspoort. Jongeren en jongvolwassenen grepen in hordes naar het aas. Het enige probleem: binnen drie dagen hadden we een paar ‘superverspreidingsevents’ doordat jongeren het virus verspreidden op feestjes.

Het felle debat van vandaag gaat over de vraag of dit bewijst dat het beleid dom en onverantwoord was. We zouden zeggen van niet. Mensen wilden dolgraag uitgaan, dus velen van hen die nog een beetje sceptisch waren, vonden nu een zeer motiverende reden om een prik te krijgen. Wat maakt het uit dat het vaccin nog niet goed werkte – het duurt ongeveer twee weken – en dat ze nog steeds een vrij goede kans hadden om het virus op te lopen. De kans dat ze op de Intensive Care terechtkomen, is echter niet zo groot. Het beleid heeft prachtig werk geleverd door een risicogroep te motiveren zich te laten vaccineren. Het probleem is dat dit een moeilijk argument is om te verkopen aan beleidsmakers die denken in termen van risico’s en eenvoudige oorzaak-gevolgrelaties. Ze denken dat, aangezien het beleid een uitbraak veroorzaakte, het een slecht beleid moet zijn.

Samenvatting: toegepaste psychologie

Gedragswetenschap heeft nog een lange weg te gaan om de harten en geesten van beleidsmakers, leiders en managers te veroveren. Maar gezien de omvang en de (bedoelde of onbedoelde) impact van beleid op menselijk gedrag, kan het maar beter snel zijn weg naar de bestuurskamer vinden.

Tom De Bruyne

Cover visual by Anthony Delanoix on Unsplash.

Want to learn more?

Suppose you want to learn more about how influence works. In that case, you might want to consider joining our Behavioural Design Academy, our officially accredited educational institution that already trained 2500+ people from 40+ countries in applied Behavioural Design. Or book an in-company program or workshop for your team. In our top-notch training, we teach the Behavioural Design Method© and the Influence Framework©. Two powerful frames to make behavioural change happen in practice.

You can also hire SUE to help you to bring an innovative perspective on your product, service, policy or marketing. In a Behavioural Design Sprint, we help you shape choice and desired behaviours using a mix of behavioural psychology and creativity.

You can download the Academy brochure here, contact us here or subscribe to Behavioural Design Digest at the bottom of this page. This is our weekly newsletter in which we deconstruct how influence works in work, life and society.

Or maybe, you’re just curious about SUE | Behavioural Design. Here’s where you can read our backstory.